شهرهای مشرف بررودخانه کارون سالانه بیش از ۲۰۰ میلیون مترمربع آلاینده به رودخانه کارون می ریزند. این میزان آلودگی، پسابهای به شدت شور توسعه نیشکر وفاضلاب شهرهای استانهای دیگر را شامل نمی شود.
شهرهای مشرف بر کارون از منابع آلودگی این رودخانه محسوب میشوند که در این بین کلانشهر احواز با توجه به داشتن بیشترین جمعیت شهری و افزایش رو به فزونی این جمعیت، بیشترین سهم آلودگی را وارد کارون میکند. از ۲۰۰ میلیون متر مربع آلودگی که وارد کارون میشود، ۱۰۰ میلیون متر مکعب آن متعلق به کلانشهر احواز است که شامل فاضلابهای خانگی، شهری و بیمارستانی است و دارای ترکیبات نیترو ارگانیسم و دیگر ترکیبات بیماریزاست که به همراه حجم زیادی از آلایندهها، بدون هیچ مانعی وارد کارون میشود. عدم وجود سیستم تصفیه و فقدان شبکه فاضلاب شهری موجب به خطر افتادن سلامت ساکنان شده است و عواقب جبرانناپذیری را به منطقه وارد کرده است به گونهای که کارشناسان بهداشت، آب احواز را حتی برای احشام هم زیان آور میدانند.
آب احواز را به احشام هم ندهید
یک کارشناس آلمانی که به دعوت سازمان آب استان برای ارزیابی و سنجش کیفیت آب احواز به این اقلیم سفر کرده بود، مصرف آب شرب احواز را نه فقط برای ساکنان این شهر بلکه برای احشام هم زیانبار و خطرناک اعلام کرد. این کارشناس آلمانی به مدیران کلانشهر احواز توصیه کرد که انصاف داشته باشید و آب مصرفی این شهر را به احشام هم ندهید چون مصرف گوشت حیواناتی که از این آب نوشیدهاند برای انسان زیانبار است و ممکن است خطراتی را در پی داشته باشد. در حالی که موضوع آلودگی و کیفیت نامطلوب آب احواز از سوی کارشناسان بهداشت داخلی و خارجی مطرح میشود و کارشناسان، آب این شهر را تهدیدکننده سلامت مردم میدانند، این امر مرتبا از سوی مسئولان مربوطه از جمله مدیرعامل آب و فاضلاب اهواز در مصاحبههای متعدد با رسانههای جمعی تکذیب میشود. این مسئولان در مصاحبههای خود در حالی آب اهواز را صد درصد بهداشتی میدانند که حتی جوانترین وزیر کابینه دولت نهم نیز از خوردن آن امتناع مینماید.
وزیر بهداشت هم آب احواز را نخورد
دکتر کامران باقریلنکرانی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی که در روز دانشجو به دانشگاه احواز آمده بود ، بعد از اصرار تعدادی از دانشجویان این دانشگاه مبنی برخوردن مقداری از آب احواز و اظهارنظر خود درباره کیفیت آن، از خوردن آب امتناع کرد . وی با پذیرفتن کیفیت نامطلوب آب احواز، تنها به این نکته اکتفا میکند که گزارش نامطلوب بودن آب احواز را دادهایم. در سال ۸۳ و همزمان با سفر گروه اعزامی بانک جهانی به ایران، وزارت نیرو خواستار مشارکت و سرمایهگذاری بانک جهانی در اجرای طرحهای آب و فاضلاب کشور شد. در این تفاهمنامه، هدف وزارت نیرو برای سرمایهگذاری معادل ۱۰۰۰ میلیارد دلار در بخش آب و فاضلاب کشور در شش سال آینده اعلام و ضرورت مشارکت در سرمایهگذاری و تقبل سهم قابلتوجهی از این سرمایه توسط بانک جهانی درخواست شد. خبر دیگر نیز حکایت از اختصاص ۲۸۰ میلیارد دلار وام بانک جهانی به اجرای طرحهای آب و فاضلاب شهرهای احواز و شیراز داشت. معاون وزیر نیرو در همان سال (۱۳۸۳) هزینه لازم برای اجرای این طرح را ۴۰۰ میلیون دلار برآورد کرد که حدود ۷۰ درصد آن از طریق وام بانک جهانی تامین خواهد شد. به گفته وی این اعتبارات از اواسط سال آینده ( سال ۸۴) و در مدت ۵ سال پرداخت میشود. در حال حاضر ۵ سال از آن تاریخ میگذرد وهیچ خبری ازتامین هزینه های لازم برای فاضلاب احواز نیست وکارون همچنان آلوده است. فاضلاب های شهری، کشاورزی و صنعتی هنوز وارد کارون میشوند.
آب آلوده، عامل ۱۰ درصد بیماریها
سازمان بهداشت جهانی، آب ناسالم را عامل یک بیماری از هر ده بیماری و ۶ درصد مرگ و میرها در سراسر جهان میداند. تب رودهای یا حصبه و تب مالت از مهمترین بیماریهای ناشی از استفاده از آب آلوده به میکروبها است که در جریان آن مغز، سیستم عصبی و چشم از مهمترین بافتهایی هستند که در جریان این بیماریها آسیب میبینند.
قابل ذکر است که آب رودخانه کارون در ایستگاههای متعددی در تمام طول رودخانه مورد پالایش قرار گرفته است. براساس نتایج این پالایش وضعیت آب این رودخانه از نظر میکروبی و شاخصههای بیولوژیکی و شیمیایی و همچنین فاضلاب انسانی بالاست. بر اثر زدن سدهای متعدد در بالادست کارون، خودپالایی رودخانه کاهش یافته است. همچنین خشکسالی نیز باعث پائین آمدن خودپالایشی رودخانه شده است. معضل مدیریت هم عامل دیگری در آلودگی کارون است. فاضلاب انسانی و صنعتی وارده به رودخانه آستانه تحمل آلودگی رودخانه را کاهش داده که به سرعت باعث مشکلات عدیده اجتماعی میشود. آب شرب خیلی از مناطق مانند دشت احواز از کارون تامین میشود که این آلودگی بر روی سلامت ساکنین این منطقه تاثیر بدی میگذارد.