بخش اول این گزارش ، سازمان های نظامی سیاسی متعلق به اهل سنت عراق را در بر گرفت. اهل سنت در ۷ تشکل قدرتمند نظامی سیاسی خود را سازمان داده اند. یک “اتاق مدیریت جنگ” نیز همه آن نیروها را در نبرد کنونی عراق هماهنگ می کند.
عثمان المختار خبرنگار تلویزیون “العربی الجدید” در بخش دوم گزارش خود به وضعیت نظامی سیاسی شیعیان عراق پرداخته است. او همانند بخش اول نمایه ی شبه متکاملی از وضعیت شیعیان برای خواننده ترسیم می کند. آنچه در پی می آید ترجمه گزارش ایشان است.
پیش از اشغال کشور عراق،ما در اینجا شاهد تحول اساسی در زمینه زایش گروههای مسلح شیعه عرب بوده ایم.
برخی از سازمان های نظامی سیاسی شیعیان با اشغالگران عراق همراهی کردند. برخی دیگر با اشغالگران جنگیدند. تمام سازمان های یاد شده از امکانات مالی ، نظامی گسترده بهره می برند. آنان دارای نیروهای بسیاری هستند. اکثر قریب به اتفاق این سازمان ها از زمان اشغال عراق تا کنون توسط “نیروی قدس” شاخه برون مرزی سپاه پاسداران ایران مدیریت می شوند.
بعد از سال ۲۰۰۶ همزمان با بروز جنگ های فرقه ای و مذهبی، برخی از این سازمان ها به تشکلات نظامی مخوفی همچون “جوخه های مرگ ” پیوستند. جوخه های مرگ ، صنعت و تولید مرگ را با گروههای مسلح تکفیری درجبهه مقابل یعنی سنی ها تبادل کردند.
همین چند روز پیش بود که پس از سیطره گروههای مسلح سنی در استان های سنی عرب ، گروههای شیعه نیز اقدام به عضو گیری داوطلبانه کردند.این حادثه امری هراس افکن است چرا که ممکن است باعث بازگشت روند سابق و بروز جنگ های محلی میان فرقه ای شود.
موضوع قابل ملاحظه این است که تمام گروههای شیعه یاد شده فقط بر یک موضوع اتفاق نظر دارند و در بسیاری نقاط دیگر اختلافات نظر فراوان دارند.
ناجی عبدالله ، محقق و کارشناس گروههای مسلح در عراق در اینباره می گوید: گروههای شیعه در یک نقطه اساسی که همانا در دست داشتن حاکمیت نزد خویش یا همپیمانان خود است اشتراک نظر دارند. رویکرد مذهبی تمام گروههای شیعه با یکدیگر متفاوت است.
عبدالله ادامه می دهد؛ می توان آنان را بر اساس “تقلید” نزد ۴ مرجع شیعه به چهار گروه تعریف کرد. چنین نیز شیعیان در موضوع تقسیم مناطق نفوذ خود در سطح عراق با یکدیگر اختلاف نظر دارند. به همین دلیل است که استان های جنوبی عراق یا شهرک صدر در شرق بغداد همواره صحنه بروز درگیری های مسلحانه در میان گروههای مسلح شیعه هستند. درگیری های مسلحانه بین شیعیان بر موضوع تقسیم اموال “خمس” یا درآمدهای مالی اماکن مذهبی “نذورات و هدایا” شکل می گیرند. برخی اوقات نیز درگیری بین شیعیان ناشی از وجود اختلافات بین آنان در روابط سیاسی رهبرانشان با جمهوری اسلامی ایران است.
او می افزاید؛ امروزه تمام سازمان ها و گروههای شیعه عراق نسبت به آنچه آن را “خطر خارجی تهدید آمیز “می نامند ، متحد شده اند.
از سوی دیگر اما اتحاد آنان ، اختلافات بینابینی شیعیان را پوشش نمی دهد. کاربرد عبارت های تشکیک آمیز نسبت به همدیگر که در رسانه های شیعه ها استفاده می شود و شاخ و شانه کشیدن برای همدیگر نمود واضح این اختلافات است.
امروزه در کشوری که ۱۱ سال است به مرگ عادت کرده ، امکان وقوع یک جنگ حقیقی ما بین گروههای شبه نظامی وجود دارد. این جنگ به دور از آنچه مالکی وانمود می کند و از آن به عنوان یک جنگ قانونی بر ضد آنچه آن را“تروریسم” خوانده ، یک جنگ میلاتاری ، میان فرقه ای و میان گروهی است.
چرا که ارتش دولتی در همان روزهای اول ناتوانی و سستی خود را ثابت کرد. این امر ناتوانی دخالت ارتش حکومت فعلی عراق به یک جنگ طولانی را ثابت می کند. با این اوصاف چنانچه یک راه حل سیاسی کارگشا فراهم نشود، سناریو جنگ گروههای شبه نظامی با همدیگر در انتظار عراق خواهد بود.
مهمترین گروههای شبه نظامی شیعه:
سپاه بدر:
(فیلق بدر) نام اصلی این نیروی نظامی است کهدر سال ۱۹۸۱ در تهران تاسیس شد. باقر حکیم رئیس “مجلس اعلای اسلامی عراق” این تشکیلات نظامی سیاسی را راه اندازی کرد. حکیم در سال ۲۰۰۳ پس از اشغال عراق در یک عملیات انتحاری در شهر نجف کشته شد. اکنون ریاست سپاه بدر را یک ایرانی الاصل به نام هادی عامری به عهده دارد. هادی عامری در حال حاضروزیر ترابری در کابینه مالکی است. این شخص پس از اشغال عراق در سال ۲۰۰۳ شناسنامه عراقی دریافت کرد. سپاه بدر از ۱۲ هزار نیروی آموزش دیده بهره مند است.
اکثر نیروهای این یگان پس از اشغال عراق، مراکز مهم امنیتی و فرماندهی در وزارتخانه های دفاع و امنیت را اشغال کردند. سپاه بدر متهم است که فرماندهان ارتش سابق عراق و اعضای حزب بعث را هدف قرار داد. آخرین اتهامی که به سپاه بدر نسبت داده شد ، کشتن فرمانده یگان موشکی “سجیل” است. یگان موشکی سجیل در سال ۱۹۹۱ در زمان حکومت صدام حسین، تل اویو(اسرائیل) را هدف موشک قرار داده بود. سپاه بدر در جنوب عراق ، بغداد و دیالا فعال است.
ارتش مهدی:
(جیش المهدی) نام اصلی این نیرو است. در سپتامبر ۲۰۰۳ توسط مقتدا صدر تشکیل شد. این نیرو بر ضد نیروهای امریکایی و بریطانیایی جنگید. پس از تحمل شکست مجبور به تحویل سلاح و مهمات خود به یک کمیته مشترک عراقی امریکایی گردید.
در سال ۲۰۰۴ در زمان نخست وزیری ایاد علاوی فعالیت های آن متوقف شد. در سال ۲۰۰۶ بعد از منفجر کردن مرقد دو امام شیعه مجددا به صحنه بازگشت. برخی هسته های تحت امر این نیرو به آدم ربایی دست زدند. آدم ربایی که بر حسب هویت مذهبی ربوده شدگان تعریف می شد. هسته های آدم ربا به “جوخه های مرگ” معروف شدند. آن جوخه های مرگ جان بسیاری از شهروندان عراقی را گرفتند. جوخه های یاد شده پس از اشغال ۳۰ مسجد آن مساجد را به حسینیه و مقرهای نظامی تبدیل کردند.
شبه نظامیان این نیرو در سال ۲۰۰۸ طی عملیاتی بسیار وسیع تحت عنوان “یورش دلاوران” جنگ مهلکی بر ضد نیروهای دولتی در بصره پیش بردند. در سال ۲۰۰۹ مقتدا صدر اندکی قبل از ورود خویش به صحنه سیاسی ، عملکرد نظامی این نیرو را متوقف و افرادی که در کشتار و نسل زدایی بر اساس هویت دینی و مذهبی دخیل بوده اند را از آن اخراج کرد.
این نیرو در جنوب عراق و استان دیالا فعالیت دارد. گفته می وشد که ۱۰۰ هزار نیرو مجهز به سلاح سبک و نیمه سنگین در آن عضویت دارند. این سازمان قوی ترین نیروی نظامی شیعه است. ضمن اینکه به لحاظ اعتقادی اعضای آن مقلد آقای سیستانی نیستند. آنان به لحاظ تقلید تابع آقای حائری هستند . حائری در شهر قم در ایران مقیم هستند.
پیشانی بندان اهل حق:
نام اصلی این گروه (عصائب اهل الحق) است. بر خلاف آنچه در ایران از اهل حق یاد می شود این گروه به لحاظ اعتقادی میانه ای با اعتقادات اهل حق در ایران ندارد. گروه یاد شده بر اساس انشعاب در جریان صدر ، تاسیس شد. قیس الخزعلی در سال ۲۰۰۷ از رهبران نظامی و اعتقادی جریان صدر بعد از خروج از این نیرو هزاران تن را با خود ملحق ساخت.
سازمان یاد شده به صدور فتواهای تکفیری بر ضد مومنان به دیگر ادیان و مذاهب معروف است. این گروه ازدواج با غیر شیعهو غذا خوردن با غیر شیعه را حرام می داند. در سال های ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ چندین مهندس بریطانیایی و یک سرباز امریکایی توسط نیروهای همین تشکل ربوده شدند.
به رغم عملیات یاد شده این گروه از سوی امریکا به عنوان یک گروه “تروریست” معرفی نشد. این سازمان دارای سلاح های پیشرفته، امکانات مالی وسیع، یک کانال ماهواره ای به نام (آفاق) و یک خبرگزاری محلی به نام (الغد) است. تمام امکانات یاد شده را جمهوری اسلامی ایران برای این گروه تامین کرده است.
این سازمان بیش از ۱۰ هزار نیروی جنگجو دارد. اکثر نیروهای آن در جنگ داخلی سوریه در کنار نظام بشار اسد و بر ضد دیگر نیروها می جنگیدند. استمرار حضور این نیرو در جنگ سوریه از توانایی آن کاسته است. بر اساس آخرین اخبار، نیروهای این سازمان از سوریه بازگشته و در پایگاه نظامی “بلد” مستقر شده اند. پایگاه بلد آخرین پایگاه ارتش عراق است که تا به حال به دست گروههای مسلح درگیر با نظام نیفتاده است .
حزب الله عراق:
بر اساس گفته های “واثق بطاط” رهبر این نیرو، حزب الله عراق امتداد و بخشی از حزب الله لبنان است. این سازمان پرچم زرد رنگ شبیه پرچم حزب الله لبنان دارد. از ژوئن سال۲۰۱۰ یعنی تاریخ تشکیل این سازمان، نیروهای آنشعار کشتار بعثی ها وآنچه آنها را (نواصب و وهابی ها) یعنی اهل سنت را سر می دهند. در اوایل سال جاری میلادی این نیرو اعلام کرد که چندین موشک به خاک کشور پادشاهی سعودی شلیک کرده است. ۴۰ هزار نیرو با معدل سن ۱۷ تا ۳۰ سال که عمدتا از مناطق فقیر نشین بغداد و جنوب عراق هستند عضو این سازمان به شمار می روند. سازمان یاد شده همانند دیگران از کمک های ویژه مالی و نظامی جمهوری اسلامی ایران بهره مند است.
