بررسی ساختار تشکیلاتی بسیج از چند جهت اهمیت دارد. یکی اینکه با اطلاع از ساختار شبکه بسیج می توان به ماهیت وظایفی که بسیج عهده دار اجرای آنست، پی برد. دوم آنکه گستردگی این شبکه عنکبوتی درسطح شهر وشیوه آنها درسرکوب اعتراضات ملت عرب احواز ونوع هجمه فرهنگی این سازمان علیه نوجوانان وجوانان این ملت را روشن می شود.
بسیج در شهر احواز دارای تسلل آتی است:
ناحیه مقاومت بسیج:
هرناحیه “مقاومت بسیج” متشکل از چندین حوزه است. مقاومت بسیج احواز از سه ناحیه امام علی در شرق احواز وناحیه امام حسین درغرب احواز وناحیه ابوالفضل در منطقه کوت عبدالله تشکیل شده است. هرکدام از این ناحیه ها دارای یک فرمانده نظامی هستند که از سوی سپاه پاسداران تعیین می شود. تقسیمات ناحیه ای بسیج درحقیقت همان تقسیمات ناحیه ای سپاه است. لذا فرمانده نظامی هر ناحیه بسیج از سوی فرمانده هان سپاه همان ناحیه تعیین می شود. به عنوان مثال فرمانده نظامی بسیج ناحیه امام علی از سوی فرمانده سپاه ناحیه امام علی تعیین می شود. مسئولیت فرماندهان نظامی ناحیه های مقاومت بسیج، بالابردن آمادگی نظامی اعضای بسیج برای مقابله با تهدیدات نیمه سخت نظیر اعتراضات مردمی در آوریل ۲۰۰۵ وسال های پس از آن و عملیات مسلحانه مخالفان، و نیز مقابله با تهدیدات سخت نظیر جنگ علیه نظام است.
هر ناحیه بسیج علاوه بر فرمانده نظامی، دارای یک نماینده ولی فقیه است. نمایندگان ولی فقیه ناحیه های بسیج علاوه بر مشارکت ونظارت بر تمامی فعالیت های حوزه های ناحیه خود، در دیگر نشست های اداری استان ودر نشست های تعیین مسئولان استانی نیز حضور دارند. نماینده ولی فقیه در هر ناحیه مقاومت بسیج درحقیقت مسئول نظارت بر سیر فعالیت های فرهنگی وتبلیغاتی بسیج وبرنامه ریزی برای پیشبرد این فعالیت ها است. نماینده ولی فقیه ناحیه های بسیج درتمامی نشست های نظامی بسیج با سپاه ودر مانورهای نظامی و دربرنامه های فرهنگی اجرا شده در سطح شهر حضور داشته ونقش ایفا می کنند.
حوزه مقاومت بسیج:
هرحوزه مقاومت بسیج، توسط فرمانده حوزه رهبری می شود. فرمانده هر حوزه از سوی فرماندهان سپاه پاسداران و فرمانده ناحیه مقاومت بسیج تعیین می شود. هر حوزه در زیرمجموعه خود چندین پایگاه مقاومت بسیج را شامل می شود. نام وعنوان حوزه به ترتیب قدمت با شماره مشخص می شوند به عنوان مثال حوزه ۱ شهری و حوزه ۲ شهری و…. به عنوان مثال در ناحیه امام حسین در غرب احواز از جمله حوزه های این ناحیه حوزه ۵ شهری در کوی انقلاب، حوزه ۱۱ شهری در کوی گلستان وحوزه ۱۰ شهری در کوی رزمندگان است.
یکی دیگر از مهره های مهم هر حوزه مسئول اطلاعات حوزه است. این شخص مسئول جمع آوری معلومات اطلاعاتی درحوزه زیر نفوذ خود است. مسئولان اطلاعات پایگاه ها وبسیجیان فعال در زمینه جمع آوری معلومات اطلاعاتی زیر نظر این مسئول فعالیت می کنند.
پایگاه مقاومت بسیج:
پایگاه بسیج، پایین ترین جزء تشکیلاتی مقاومت بسیج که تمامی برنامه ها وطرح های پی ریزی شده سپاه پاسداران وولایت فقیه جمهوری اسلامی توسط آن به اجرا در می آید. بر اساس ساختار تشکیلاتی مقاومت بسیج این طرح ها بواسطه فرماندهان نظامی ونمایندگان ولی فقیه ناحیه ها وحوزه ها وپایگاهها به اعضای فعال بسیج ابلاغ شده وبه اجرا درمی آید.
پایگاه های مقاومت بسیج که بیشتر نقش فرهنگی واطلاعاتی ایفا می کنند در مساجد محله ها ومدارس وادارات وکارخانه ها واقع شده اند. درمقابل پایگاه هایی که نقش نظامی واطلاعاتی ومدیریتی دارند درساختمان های مستقل پایگاه مقاومت بسیج مستقر هستند.
درپایگاه های مقاومت بسیج واقع درمساجد امام جماعت مسجد که از سوی سازمان تبلغات اسلامی شهر انتخاب می شود خود نقش نماینده ولی فقیه در پایگاه را ایفا می کند. امام جماعت مسجد به واسطه ارتباط با مردم محل وحضور درمراسم خاص خانواده ها نظیر مراسم فاتحه خوانی وعروسی ها وغیره نقش مهمی در جمع آوری معلومات اطلاعاتی وگسیل دادن دیگر اعضای اطلاعاتی واجرایی پایگاه بسیج به سوی نقطه هدف دارد.
اعضای فعال بسیج در زمینه مختلف فرهنگی – سیاسی، نظامی واطلاعات فعالیت می کنند. در زمینه فرهنگی – سیاسی اعضای فعال بسیج با تشکیل حلقه های متشکل از نوجوانان وجوانان سعی در گسترش گفتمان مذهبی – سیاسی ولایت فقیه درسطح جامعه هستند. ازسال ۱۳۹۰ طرح جدید حلقه های صالحین به منظور افزایش نقش تربیتی بسیج درسطح جامعه وبارآوردن نیروهای مخلص نظام به اجرا درآمده است.
رئیس سازمان بسیج مساجد و محلات گفت: بسیج مساجد و محلات اصلیترین بخش بسیج است و امروز بدنه اصلی بسیج متکی بر بسیج مساجد است.
مهدیانفر با بیان اینکه برای جذب جوانان در بسیج باید از برنامههای فرهنگی و ورزشی استفاده کنیم، گفت: برای هر حوزه مقاومت در کشور یک سالن ورزشی به نام سالن صالحین ساخته خواهد شد که امسال بیش از هزار سالن را برای حوزه های مقاومت راهاندازی خواهیم کرد. البته برای هر ناحیه در شهرستانها یک سالن بزرگتر نیز به نام سالن ۹ دی ساخته خواهد شد.
همچنین اعضای فعال بسیج، آموزش های نظامی دیده وآماده رزم خیابانی ویا برای مشارکت در جنگ مهیا می شوند. گردان های عاشورا مخصوص آقایان و گردان های الزهرا مخصوص بانوان عبارت هستند از تشیکلات نظامی مقاومت بسیج هستند که عناصر نظامی فعال بسیج از چندین پایگاه ها بسیج هر حوزه را دربر می گیرد. در پی تغییرات اخیر در ساختار تشکیلاتی بسیج، به گفته مهدیانفر مسئول بسیج محلات ومساجد کشور” گردانهای عاشورا متناسب با نیازهای روز تغییر کردهاند و پایگاه محور شدهاند یعنی هر پایگاه مقاومت میتواند تبدیل به یک گردان عاشورا شود که در سال ۹۰ برای بخشی از این گردانها برنامه خاص آمادگی یگانی و تمرین پیش بینی کردهایم”.
در بخش اطلاعات نیز اعضای فعال بسیج مسئولیت ارتباط با هسته های پنهان اطلاعاتی بسیج هستند. آنها گزارش هایی از جاسوسان اطلاعات درمیان مردم به صورت کتبی دریافت می کنند. این جاسوسان بدون داشتن کمترین ارتباط با عناصر رسمی اطلاعات ویا بسیج گزارش های کتبی خود را ارسال می کنند در مقابل اجرت خود را درحساب بانکی خود دریافت می کنند.
عناصر اطلاعاتی بسیج مسئولیت پی گیری میدانی این گزارش ها را دارند. آنها با استفاده از شبکه دوستان خود در محله ای که درآن زندگی می کنند وهمچنین به واسطه داشتن ارتباط با نزدیکان فامیلی خانواده شخص متهم، به اطلاعات اولیه نظیر ارتباطات شخص و افکار وگرایشات سیاسی شخص ورفت وآمد وی و کنش های شخص در حوادث خاص ومهم نظیر انتفاضه ۲۰۰۵، دست یابی پیدا می کنند. این موارد همگی اطلاعات مهم ومورد نیاز دستگاه اطلاعات سپاه ودستگاه اطلاعات است که با کمک عناصر بسیج از سطح جامعه گردآوری می شود.
معلومات اطلاعاتی گردآوری شده درپایگاه های بسیج فایل بندی شده واشخاص مظنون در این پایگاه ها تحت نظر قرار می گیرند. از این بانک اطلاعاتی بسیج به منظور کنترل حسن سابقه اشخاص به هنگام استخدام در ادارات وکارخانه ها نیز استفاده می شود.