عید پاک، بر خلاف نام آن ارتباطی با طهارت ندارد. بلکه ترجمه ای است از واژه “پاک” در زبان فرانسه است. این عید به لحاظ زمان رخداد آن بین یهودیان و مسیحیان مشترک، اما دارای دو مفهوم حدودا متفاوت است.
نزد مسیحیان، عید پاک (یا عید الفصح به زبان عربیو Easter به زبان انگلیسی) روز قیام مسیح پس از به صلیب کشیده شدن و اعدام او است. روزی است که مسیح دوباره زنده می شود. روز رستاخیز و قیامت است.
برای یهودیان نیز این روز، سالروز آزادی آنان از مصر فرعونی است. آنان به دلیل موفقیت یاد شده، بره ای به نام “فصح” قربانی می کنند.
یهودیان هر ساله چنین روزهایی از ماه آوریل را جشن می گیرند. مسیحیان نیز همانگونه اقدام به برگزاری جشن های شادی آفرین کرده و به کلیساها می روند تا نماز بخوانند و دعا کنند.
پیش از این در آستانه سال میلادی نوشته ای تحت عنوان؛ “نگاهی به گذشته و حال مسیحیان اقیلم احواز” منتشر کرده بودم.
حال نیز، جشن های عید الفصح یا عید پاک بهانه ای شد تا ضمن تبریک این عید به هموطنان مسیحی و یهودی احوازی درباره گذشته قوم یهود در اقلیم احواز، این نوشته را منتشر سازم.
طبق نوشته های قوم یهود و پژوهش های تاریخی، بیش از ۲۷۰۰ سال از تاریخ زندگی عده ای از این قوم در اقلیم احواز می گذرد. با این حساب حضور یهودیان در منطقه به بیش از دو قرن قبل از ورود قبایل آریایی برمیگردد. آنان در زمان حاکمیت عیلامیان که اجداد احوازی های امروزین هستند به منطقه آمده بودند.
اولین مهاجرت یهودی ها به احواز بین سالهای ۷۴۱ تا ۷۴۹ قبل از میلاد مسیح صورت گرفت. پس از آن در سال ۷۹ میلادی گروه دیگری از یهودیان به اقلیم احواز آمدند و در آنجا ماندگار شدند.
این وضع تا قرن ها پس از فتح منطقه توسط لشگریان اسلام ادامه داشت. در زمان حکومت اسلامی نیز بسیاری از شهرهای اقلیم احواز کنونی جمعیت قابل توجهی از یهودیان را در خود جا داده بودند.
یک روحانی یهودی اسپانیایی که در سال ۵۵۰ هجری قمری( ۸۵۵ سال پیش) در زمان حکومت امپراطوری اسلامی در منطقه از شهر تستر(شوشتر) و دیگر اماکن اقلیم دیدن کرده، جمعیت یهودیان شهر تستر را بیش از هفت هزار نفر ذکر می کند. او از تعداد ۱۴ کنیسه در این شهر خبر می دهد.
وجود تعداد انبوهی از پیروان یهودیت و مسیحیت و دیگر ادیان در شهرهای جندل سابور (جندی شاپور)، سوسا (شوش) ودیگر شهرها و روستاهای آن منطقه که تحت حاکمیت امپراطوری عربی اسلامی بوده، گویای این است که مسلمانان دارای تعامل عادی و مقبول با این مردم بوده اند.
پیروان این ادیان در برگزاری آیین های مذهبی خود از آزادی کامل برخوردار بوده اند.
این موضوع ادعاهای دروغین پان ایرانیست ها و اتهام های آنان به مسلمانان عرب در مواردی چون بکارگیری خشونت بر ضد پیروان دیگر ادیان را رد می کند.
از جمله آثار قوم یهود در احواز می توان به آرامگاه دانیال نبی در سوسا (شوش)، آرامگاه حزقئیل در قنیطره (دزفول)، آرامگاه بشیر ونذیر در باب هانی ( ارجان یا بهبهان) و آرامگاه (ناشناخته) جرجس در جاده السبعه (هفت تپه) بهتستر در شرق رودخانه دز ، ابتدای جاده بیت سعد، می توان اشاره کرد.
طبق گزارش مرکز آمار ایران، تعداد یهودیان اقلیم احواز در سال ۱۳۵۵ شمسی ۸۳۹ نفر و در سال ۱۳۷۵ به ۲۹ نفر کاهش یافته است.
اکنون نیز بنا بر آمارهای تایید نشده، حدود ۱۰ خانوار یهودی در اقلیم احواز زندگی می کنند.
